Een belangrijk voordeel van een gemiddeld oudere veestapel, naast een gemiddeld hogere productie en de lagere opfokkosten, is de extra melkproductie als gevolg van de betere gezondheid en vruchtbaarheid. Hoe zit dat?
Verborgen kosten
Een koe die onder druk staat en zich niet veilig voelt (stress bij overbezetting), die ziek is, die zich moet verweren tegen ziektekiemen, te weinig comfort heeft en chronisch ongemak en pijn moet weerstaan, die aan een energietekort lijdt in de transitie of die moet herstellen, heeft daarvoor veel extra energie nodig. Al die energie kan ze niet benutten voor de productie van melk en/of de ontwikkeling van het (ongeboren) kalf. De productie en de efficiëntie hebben er flink onder te lijden. Kortom, het kost klauwen met geld.
Genetische potentie
Er is aardig wat onderzoek gedaan naar de melkderving, zoals we die noemen, als gevolg van problemen met de gezondheid en vruchtbaarheid. Ze worden wel de verborgen kosten genoemd. Of, als je het positief wilt zien, het verborgen rendement van een goede gezondheid. De melkderving kan oplopen tot meer dan 10 procent. We kennen allemaal de voorbeelden van bedrijven die de stal vernieuwen of renoveren, de overbezetting verminderen, de boxen verbreden, het comfort verbeteren, en als gevolg daarvan de melkproductie fors zien stijgen. Tot soms (veel) meer dan 1.000 kg per koe. Het hangt natuurlijk af van de uitgangssituatie een de genetische aanleg maar een productiestijging van 10% is geen uitzondering. Feitelijk zien we pas onder optimale omstandigheden wat de genetische potentie van een koe is en die ligt vaak veel hoger dan je kunt vermoeden. Een niet te onderschatten schadepost als die potentie niet wordt benut.
Vooroordeel
Het vooroordeel dat oudere koeien per definitie voor meer problemen zorgen, is niet helemaal terecht. Weliswaar hebben oudere koeien gemiddeld wat vaker last van bepaalde aandoeningen zoals melkziekte en een hoog celgetal. Maar dat hoeft in absolute zin nog niet veel te betekenen als je de juiste maatregelen treft. In onderstaande figuur een voorbeeld van een bedrijf dat fors in levensduur is gestegen maar de gevallen met melkziekte tegelijkertijd flink heeft weten te beperken. Het vooroordeel houdt stand zolang het ontbreekt aan maatregelen om de gezondheid en vruchtbaarheid te verbeteren. En daarmee ook de kans op een langere levensduur en een hogere levensproductie. Preventief of te vroeg ruimen om te voorkomen dat je kosten moet maken of omdat het je extra werk zou kunnen kosten is economisch en maatschappelijk gezien een onverstandige aanpak.
Lonen de maatregelen?
We weten natuurlijk ook dat je, zeker onder niet-optimale omstandigheden, extra maatregelen moet nemen voor de zorg, wil je de koeien lang genoeg productief houden. En ook dat het soms meer geld en arbeid kost. Preventief en curatief. Loont dat of niet? We laten het zien aan de hand van een voorbeeld uit de pilotgroep Geef-ze-de-vijf. In het voorbeeld is de afvoer als gevolg van maatregelen gedaald van 26% (afvoerleeftijd 5.10) naar 21% (afvoerleeftijd 6.09). Er zijn meer oudere koeien die een hogere productie halen en minder jonge koeien met een gemiddeld lagere productie. De ingeschatte productieverhoging als geval van maatregelen is 5%. Door de verandering in de leeftijdsopbouw en de productieverhoging is het totale voordeel ruim. 90.000 kg melk. Je kunt ook voor dezelfde productie zo’n 10 koeien minder melken en ook weer minder jongvee aanhouden. Natuurlijk zijn er onderlinge verschillen en spelen tegelijkertijd meer bedrijfsfactoren een rol die het resultaat bepalen, maar duidelijk is wel dat levensduurverlenging met het nemen van de juiste maatregelen economisch zeer aantrekkelijk kan zijn.
Gegarandeerd succes
We weten intussen ook uit de praktijk dat de extra kosten en de arbeid beperkt blijven als je eenmaal de zaak op de rit hebt. De veestapel is gezonder, met minder onverwachte problemen, koeien zijn beter bekend en je kunt makkelijker problemen voorkomen, en per saldo levert het veel op. Zolang je een gestructureerde aanpak volgt (denk aan het KBL-principe) met de nodige vakbekwaamheid boek je gegarandeerd succes. Elk aspect dat betrekking heeft op de levensduur (en dus de levensproductie) staat onder invloed van dat principe.
Kennisplatform
Op het kennisplatform vind je nog meer informatie over economie en levensduur en tips voor als je zelf een berekening wilt maken. De lezers van onze nieuwsbrief kunnen gratis toegang krijgen tot het Kennisplatform voor Levensduur. Kijk in de nieuwsbrief voor aanmelden. Ben je nog niet geabonneerd, kijk dan op de website voor aanmelden.
