“Er lijkt wel een taboe te rusten op duurmelken” verzuchtte onderzoeker Ariëtte van Knegsel in Melkvee van februari 2024. Zij doet al jaren onderzoek naar een optimale tussenkalftijd. Je kunt het lactatie op maat noemen of verlengde tussenkalftijd of duurmelken. Als doel wordt vaak genoemd de betere gezondheid en de lagere gezondheidskosten. Mijns inziens een veel te beperkte doelstelling die geen recht doet aan de mogelijke voordelen van duurmelken. Zoals minder (overbodige) kalveren en dus lagere opfokkosten; minder vaak een risicovolle transitieperiode en dus minder gedoe (tijd en zorg); de betere gezondheid en langere levensduur en daardoor nog lagere opfokkosten en een gemiddeld hogere productie.
Uitdagingen
In de pilot Geef-ze-de-vijf hebben we duurmelken regelmatig aan de orde gehad. Maar daar heette dat het uitstellen van de inseminatie met als belangrijkste reden koeien gezonder en langer productief te houden. De grootste uitdaging vonden ze wel de kans dat koeien te vet de droogstand in konden gaan. Door één van hen werd daar tegen ingebracht: “Koeien worden niet vet, wij voeren ze vet”. Dus, hoe laat je koeien met de juiste conditie de droogstand in gaan en die vasthouden. Wat ze wel duidelijk is geworden: een optimale droogstand is een lactatie gewonnen. Immers, 70% van de afvoer is gerelateerd aan de transitieperiode waarvan 50% alleen al aan de droogstand. Met minder droogstandsperiodes en transitieperiodes kan er dus veel gewonnen worden. Bovendien, als je buiten de risicovolle periode insemineert, is de kans op dracht ook groter. De bewering dat wachten met insemineren meer inseminaties zou kosten is al lang achterhaald. Meestal ligt het aan tochtdetectie, dus aan de boer zelf.
Integraal werken
Verhalen over duurmelken gaan steevast over een lagere melkproductie. En dat is maar zeer de vraag. Met een betere gezondheid en een langere levensduur gaat de productie flink omhoog. Bovendien is de economische voerefficiëntie in de tweede helft van de lactatie vaak beter. Een uitspraak uit de veevoerpraktijk is dat levensduur “multifactorieel” is. Ofwel door meerdere factoren bepaald. Dat klopt, maar dat geldt voor bijna alles. Zoals duurmelken aandacht vraagt voor fokken op persistentie en op een uniform koppel en type koe, voeren naar behoefte in de verschillende productiefasen en een vlakke lactatiecurve, een optimaal droogstandsrantsoen, een goede bereikbaarheid en beschikbaar van voer voor alle koeien en zo meer. Het is wat anders dan de inseminatie uitstellen en met je “fingers crossed” maar hopen op een goede afloop. Het staat immers niet op zichzelf maar staat onder invloed van veel wat je doet. Kijk dus vooral ook naar jezelf.
Achterhaald
De (wetenschappelijke) bewering dat een korte tussenkalftijd per definitie het meest economisch is, is achterhaald. Maar dat is de vraag ook helemaal niet. Je moet je eerst afvragen waarom je een langere tussenkalftijd zou willen. En dan moet je niet beginnen over de productie maar bij een breder doel. Want dat is wat elke melkveehouder vandaag de dag zou moeten hebben. Want economie is veel meer dan productie alleen. En dan gaat het niet om een paar koeien uit het koppel, maar om het hele koppel op basis van een bedrijfsdoel. Maar dat vraagt een combinatie van maatregelen (KBL-principe) die je langere tijd en consequent moet hanteren.
Niet al te ingewikkeld doen
Er loopt nu een onderzoeksproject OptiLac van Wageningen om te kijken of je met een beslismodel de optimale lactatielengte kunt bepalen. De Universiteit van Florida heeft onlangs ook zoiets gedaan om de optimale levensduur te kunnen bepalen. De gouden regel voor levensduur, maar dan heel ingewikkeld. Een commercieel bedrijf gaat het op de markt zetten. En dus kost het de melkveehouder straks geld voor iets wat hij best zelf kan met het gezond boerenverstand. Want laten we wel wezen, voordat je toe bent aan (dure) technologische snufjes kun je al een jaar gewonnen hebben. Er zijn al meer managementinstrumenten ten onder gegaan aan ingewikkeldheid. En kan het ook met duurmelken gaan. Maak het dus niet te ingewikkeld en laat die kans niet liggen!
